O país dos mil ríos

 

O interior lévanos ao país dos mil ríos, as selvas de Esmelle que nos remiten ao ciclo artúrico, aos lugares onde sempre foi bosque no dicir de Novoneyra, ás carballeiras, soutos e fragas. Aí está a Ribeira Sacra na que os mosteiros erguen as torres sobre o verde coma os templos de Tical sobre a selva. Illados, os conventos, nos lugares escollidos para a vida recollida na meditación e a comunicación coa transcendencia. As voltas dos ríos formando meandros imposibles, como o Cabo do Mundo. A viticultura heroica nas ladeiras de montes nas que están plantadas as vides que ofrecen o outono máis colorido en ocres e granates, as masas boscosas onde se conserva a masa forestal primixenia e esas estacións acabarán atraendo o turismo culto e delicado de amantes da beleza que fai vibrar as membranas internas.

Ancares e Courel, as montañas redondeadas das vellas terras, co silencio espeso dos mundos que ficaron atrás. Entra o inverno e collemos o tren en Ourense cara a Castela, nas beiras do río rachan de amarelo as mimosas nun dos percorridos máis atraentes. Irresistibles son tamén os xardíns de inverno, coas árbores que acostumamos ver no outro extremo da Terra: magnolias e camelias preñadas de flores ofrecéndonos o espectáculo de chans estrados de pétalos.

Baixando a costa

Atrás quedou o faro Vilán, como un dragón que se estira cara ao mar; a oposición entre o edificio xeométrico e o cabo abrupto é a imaxe natural que alguén levou ao cadro xogando coa hiperrealidade e o informalismo. 

Logo virán as rías máis suaves, eses fiordes formados polas desembocaduras dos ríos que seica se configuraron cando o deus creador apoiou a man para descansar, deixando a pegada dos seus dedos afundidos nos vales fluviais. 

A modo de mostra, Muros cos soportais que viron a cámara de Ruth Matilda Anderson e continúan mirándonos. Noia, no fondo do ría, coas laudas gremiais do mellor cemiterio medieval e as torres irregulares de San Martiño onde Guerin filmando se matou.

Baixando, baixando atoparemos os   piñeiros de Castelao tocando auga, cidades que viven mirando illas, mosteiros que mollan a cantería no mar, o templo Votivo e a Virxe da Roca saídos da man do arquitecto Palacios para gloria de Galicia. O Miño, que fai de fronteira natural coas terras irmás de Portugal; mirámonos nas augas e o idioma vai e vén, recoñecéndose.

Costeando...

Continuando a liña de costa chegamos ao Arco Ártabro, un anfiteatro no que se miran as rías de Ferrol, Ares, Betanzos e A Coruña. 

Ferrol foi cidade militar, protexida polos castelos de San Felipe e A Palma que se miraban e unían cunha cadea impedindo o paso. O seu nome sufriu cambios e tamén os asteleiros de onde saiu o Discoverer Enterprise un martes trece para rachar a ponte das Pías.

O ollo de deus ou torre de Hércules míranos cando pasamos, un faro da antigüidade observa o paso do tempo pola cidade e as desgrazas de todo tipo no mar. Do outro lado da cidade brilan os cristais das galerías coa cotidianeidade como bandeira.

Se continuamos polo litoral, chegamos á Costa da Morte: faros e naufraxios. 

Pequenas vilas: Camariñas, co repenique das palilleiras facendo encaixe e a canción que leva o seu nome como banda sonora; Muxía, coa igrexa que queimou un raio á beira da pedra de abalar; Fisterra, no fin da terra coñecida para os romanos e ata onde camiñan os peregrinos que continúan buscando o solpor; Camelle, onde un home coñecido por Man morreu de amor ao mar, ou o Ézaro, dominado polas ciclópeas rochas do monte Pindo e onde o Xallas desauga no mar en forma de fervenza.

Comeza a travesía

Alá imos!

Somos un país pequeno que contén mundos variados, xeografías diversas, realidades distintas.

Unha costa que comeza no Cantábrico, con paisaxes como a praia de Augas Santas ou das Catedrais, onde paseamos entre as rochas coma quen percorre as naves de varias basílicas. 

Unha beiramar con acantilados que se sitúan entre os máis altos de Europa, ao pé de San Andrés de Teixido; santuario ao que vai de morto o que non foi de vivo e que debe ser visitado con coidado de non pisar ningún animal que podería ser a alma en pena de alguén que anda a peregrinar reencarnado. Cando fores, merca os sanandresiños (amuletos modelados co miolo do pan e pintados con forma de flor, a barca, o santo, a sardiña, a escaleira, a man, a coroa e a pomba), colle herba de namorar e pasa pola fonte antes ou despois de entrar na igrexa. 

Todas as crezas se xuntan nunha, nun sincretismo que se apoia no panteísmo dunha paisaxe grandiosa.
Emocionámonos ante esa natureza.

Os porqués de "Encargos de amor"

Encargos de amor  (II) Os porqués.

Quero cumprir esa encomenda. Procurarei razóns para responder á pregunta: por que? Por que querer a esta terra?

Non por chauvinismo. Non porque o noso sexa o mellor... pero tampouco peor.
É noso e debemos velo sen avergoñarnos, sen pedir perdón por existir, sen enganarnos cunha copia falsa e pasteleira.
É noso e debemos defendelo porque ninguén o pode facer por nós, nin o vai facer. Correspóndenos esa obriga.
"Érase unha vez un rei. Reinaba sobre o país que lle tocara en herdo. Facíao con desgana, sempre considerara que era pouco para el. Pensaba el que os irmáns tiveran máis sorte pois o seus reinos eran distintos... igual máis ledos e festeiros. Andaba coa cabeza baixa, non quería ver o que tiña ante el. Cando un ministro lle dicía:
-Mirade, Maxestade, que grelos máis xeitosos.
Contestaba el:
-Bah, se foran alcachofas.
Cando outro lle comentaba: -Din que a nosa lingua dá moito xeito para cantar, seica xa o facían hai máis de mil anos, os antigos.
El contestaba:
-Xa será menos, se falaramos a lingua do outro lado sen acento, mellor nos sería.
Cando aparecían as pebidas de ouro nos ríos ou as vetas de cuarzo no monte, deixaba que outros as explotaran: -Total para o que valen!-dicía
Chegou a importar árbores que acababan coa auga e coa terra, que non deixaban que medrara nada debaixo, mentres animaba a cortar as fragas, carballeiras e soutos porque esas árbores eran vellas e retortas, mentres as de fóra eran lanzais, dicía.
Tiña as mellores modistas no seu territorio, que traballaban con materiais nobres coma o liño, pero el escollía os foráneos e fiábase deles... tanto, que se conta como nunha ocasión lle venderon un traxe que non existía dicíndolle que era o máis fermoso pero que só o podían ver os listos e honrados. Foi daquela cando un rapaz se riu del berrando "El Rei está espido" e foi secundado por todo o pobo, incluso polos sabios e santos.
Si, El Rei estaba nu de cabeza e sentimentos, era un "acomplexado" e acabou servindo ás ordes do irmán máis listo, que o convenceu para que lle entregara a coroa e pasara a ser servo doutro país que lle gustaba máis"
Acabou a liña, rematou o conto. Segue a "moralexa".

Non hai razón para ocultarse, só temos que mirarnos, pensarnos e dicirnos.

Galicia, o país da marabilla ou das marabillas

Hai uns meses escribín un artigo para Coralia que quixen chamar "Encargos de amor".

Todo naceu querendo cumprir unha manda que me fixera Nieves Modia e que levaba agochada, nalgún lugar do cerebro, agardando o día de poñerme a escribir. "Fai que queiran o país" dicíamo unha muller que morreu como as románticas, de amor, e marchou detrás de Bernal porque a vida lle perdera cor coa súa perda.

Encargos de amor, fora tamén o que Gustavo Martín Garzo me puxera na dedicatoria de El libro de los encargos: "Que todos los encargos sexan de amor".

Desa maneira comezou un longo texto que coma un cabo se vai anoando e repartindo en anacos que serán as entradas deste blog.

Comezamos cunha foto en branco e negro desa Compostela pétrea rodeada pola selva que pode ser a de Esmelle, na que a arboleda semella galopar e as torres se alzan estilizadas e maxestosas como destino. O país das marabillas estaba aquí, dende sempre, vírano os ollos limpos, Cunqueiro e Torrente, vírao Gabo dende o outro lado do mar, Valle e todos/as as que conseguiran emocionarnos.